2019

Vrijdag 11 januari, begin van het weekend van de 2^e zaterdag in het nieuwe jaar 2019. Op het programma het 52^e Brabants Kampioenschap Tonpraoten. Deelnemers, publiek en organisatie verzamelen zich rond de klok van 19.00 u. in zaal Lavrijssen en maken zich op voor een avond waar met spanning naar is uitgekeken. Grote vraag: Wie zal aan het eind van de avond de winnaar van de strijd om de zilveren ton zijn? Regerend kampioen Berry Knapen of 1 van de 7 geselecteerden uit de voorronden?  Voorspellen is altijd lastig omdat verschillende factoren hierin meespelen. Het verhaal dat de tonpraters ten gehore brengen maar bijvoorbeeld ook de volgorde van optreden. De loting op 25 november 2018 bepaalde dat Erik Mulder, in de wedstrijd, als eerste de ton in gaat. Het is dus aan hem de maat aan te geven. En dat de maat genomen wordt bleek al in de voorronden. Kortom een opmaat voor een prachtig concours. Een sterk deelnemersveld, een volle zaal met enthousiast publiek, een amusementsgroep met conservatoriumgeschoolde muzikaliteit in combinatie met een leuke act. Voor muzikale ondersteuning van de tonpraters op vrijdag en zondagmorgen de Striepersgatse Hofkapel. Blaaskapel Valkenswaard neemt die taak op zich op zaterdag- en zondagavond. Dit alles gepresenteerd door Pieter Mikkers en Jan Slenders. Aan het eind van de avond zal Prins van Striepersgat, Prins Erik d’n Urste, acte de présence geven en de prijsuitreiking verzorgen. Een taak die op zaterdag is weggelegd voor de Striepersgatse Carnavalsfederatie in de persoon van Rob Werson die voorzitter Hans de Kinderen vervangt. Alle ingrediënten voor een grandioos weekend zijn daarmee weer aanwezig zowel voor de deelnemers als voor publiek en organisatie. Voor de deelnemers spannend mede omdat niet alleen de 52^e titel en wisseltrofee maar ook de 4 publieksprijzen met misschien wel net zoveel waarde te verdienen zijn.

De voorstellingen worden geopend door “Hu’hum” dat het publiek op magistrale wijze weet op te warmen. Een amusementsgroep met drie van oorsprong Brabantse leden. Een zeer muzikale groep met een opera-achtig repertoire in een modern humoristisch jasje. Een dame in gala achter de piano en twee heren met rokkostuum achter de microfoon en dat is een hele kunst wanneer de microfoonstandaard niet geheel meewerkt. Ook een partituur dat als toiletpapier eindigt, een microfoon die op geraffineerde wijze uit de broekspijp tevoorschijn komt brengen de zaal in een prima sfeer. Meerdere voor het publiek bekende melodieën komen voorbij zoals Figaro uit de Barbier van Sevilla. Zangkwaliteit en humor spatten er dus af en worden door het publiek met daverend applaus beloond.

“Hu’hum”

Na de “opwarmronde” is het de beurt aan de tonproters. Het deelnemersveld van de acht finalisten in deze 52^e editie bestaat uit: Erik Mulder, Berry Knapen, Andy Marcelissen, Hans Eijkemans, Frans Bevers, Rien van Genugten, Jasper van Gerwen en Freddy van den Elzen. Aan het eind van de avond is het uiteindelijk Andy Marcelissen die de titel van 2019 in de wacht sleept met een puntentotaal van 333. Als tweede, derde en vierde  eindigen achtereenvolgens Rien van Genugten (318), Berry Knapen (310) en Frans Bevers (255). De publieksprijzen die in de vier voorstellingen te verdienen waren werden binnengehaald door Berry Knapen (vrijdag 116), Erik Mulder (zaterdag 168) en 2x Andy Marcelissen (zondag-matinee 196 en avond 213). Tot slot kan vermeld worden dat ook dit jaar weer gesproken kan worden van een zeer geslaagd concours met tonpraters van hoog niveau waarvan het publiek weer met volle teugen van heeft kunnen genieten.

De Kampioen

 De Finalisten en hun buuts:

Als gezegd bepaalde de loting dat Erik Mulder het spits moet afbijten. Het wordt zijn 5^e finale. Zijn creatie is die van Opa van Epscheuten. Een vlegel op leeftijd die over zijn belevenissen in huize Avondrood komt vertellen. Samen met zijn maat “Hugo de Hijger” maken ze komische situaties mee en halen ze diverse streken uit zowel in het incontinentiezaaltje als op de recreatiezaal en ook op straat. Winkelpersoneel en politie hebben heel wat met hen te stellen als je hem mag geloven. Geweldige grappen van kaartspel (toepen en rikken) tot en met een rit op de snelweg met een 45 km voertuig en “perzikje” kijken. Een prachtig verhaal waarmee Erik, eindigend als 7^e in de wedstrijd, op dat moment geen podiumplaats wist binnen te halen. Op zaterdagavond leverde hetzelfde verhaal hem echter met 168 stemmen een terecht verdiende publieksprijs op.

Erik Mulder “Opa van Epscheuten”  

 De 2^e in de rij van 4 voor de pauze is regerend en 8-voudig kampioen Berry Knapen. In de creatie van de Goeroe met een geweldige outfit bestijgt hij in zijn 13^e finale de ton. In no-time heeft hij de boel aan de gang. Eerst even duidelijk maken dat hij blij is dat hij er is om vervolgens de tempel waarin hij vandaag voor zijn volgelingen verschijnt er even door te halen. En met de zegening gaat hij helemaal los. Hij vertelt wat hem ertoe gebracht heeft Goeroe te worden en hoe zijn omscholing/opleiding te werk is gegaan. Ook zijn bekende collega-goeroes passeren de revue. Andere ervaringen als de adoratie van zijn volgelingen die zijn voeten kussen, zijn gaven van helderziendheid, het invoelen van dingen die zèn en gebeuren, gaven die zijn schoonmoeder overigens in de vorm van telepathie ook bezat, laten het publiek weer volop schuddebuiken. Alles bij elkaar een geweldige buut die Berry weer weet neer te zetten. Het leverde hem een jurypuntentotaal van 310 op waarmee hij beslag wist te leggen op de 3^e plaats. Bovendien wist hij met 116 stemmen de publieksprijs naar zich toe te halen.

Berry Knapen “De Goeroe” 

Hierna is het de beurt aan Andy Marcelissen die net als Berry aan zijn 13^e finale begint. Andy verschijnt met zijn creatie “De Uitvaart”. Als voorganger in de afscheidsbijeenkomst van "hufter en rokkenjager Wil Krikke” bij uitvaarverzorger “Zand erover of De fik erin” doet hij het woord. Op gepaste wijze wordt eerst een moment van stilte beleefd. Daarna komen het leven van Wil, zijn opgroeien in het gezin, zijn school, zijn werk, zijn escapades in zijn latere leven komen allen voorbij. In de vertelsels komen, geheel in de stijl van Andy, de meest vreemde situaties en wendingen in de grappen voor. Het publiek giert het dan ook uit. Velen vragen zich dan ook af: hoe verzint ie het, waar haalt hij het vandaan en spreken waardering uit voor de geweldige mimiek en timing die Andy ten tonele brengt. Wil Krikke alias Willie Krikke en zelfs minder bekend als Pieter van Veen krijgt een gezicht als Andy na afloop ook nog herinneringskaarten/bidprenten aan het publiek uitdeelt. En dan blijkt dat hij in zijn buut niet heeft gelogen: Wil zou met zijn vierkante kop in de ballenbak bij MacDonald’s direct opvallen. Opgeteld een geweldig verhaal en optreden van Andy die hiermee voor de 7e maal de titel wist te veroveren en in beide zondag-voorstellingen de pubieksprijs wist te veroveren.

Andy Marcelissen “De Uitvaart”

Als 4^e in de wedstrijd betreedt routinier Hans Eijkemans (19 deelnames en 16 finales) de ton. Dit jaar in de creatie van Hannus de Pelgrim. Op zijn 69^e in een “midlifecrisis” beland heeft Hannus er niet voor gekozen een motor te kopen of een jongere vriendin te zoeken maar om lekker te gaan wandelen. En dan is het natuurlijk belangrijk de juiste uitdaging te vinden. Eentje die bij je past. Santiago de Compostella, Rome, Handel of de Grote eik in Oirschot zijn overwegingen die op zijn pad komen. Met veel plezier vertelt hij over hoe hij de voorbereiding heeft aangepakt want je begint natuurlijk niet zomaar aan een dergelijke stap. Uitgedost als een ervaren wandelaar vertelt hij over zijn ervaringen die hij onderweg opgedaan. Grappen van kaartlezen tot en met de wijze waarop sommige mensen hun wandelkaarten bij zich dragen. Het boeken van een overnachting lijkt voor hem nodig als je de tocht maar handig uitzet waardoor je ook niet geconfronteerd met vreemde talen zoals Spaans, Italiaans, Frans, Belgisch waar Liège mag. Ook de mensen die hij onderweg tegenkomt passeren natuurlijk de revue. Een leuke buut in de eigen stijl die Hannus ditmaal de 8^e plaats oplevert.

Hans Eijkemans “Hannus de Pelgrim” 

De 1^e na de pauze ofwel de 5^e van de avond is Frans Bevers die zijn 7^e finale meemaakt. Als Ciske de oud SRV-man komt hij op enthousiaste wijze zijn belevenissen vertellen. Voor zijn huidige werkgever, zijn vrouw Drika van de Jurk, moet hij flink werken aldus Ciske. Het werk in de winkel, de kassa, het bedienen van klanten zijn taken die de revue in geuren en kleuren passeren. De minste klus daarvan vindt hij het vakken vullen.  En wat hij allemaal meemaakt: klanten die aardappels komen halen, een potje pillen kopen en die vervolgens niet open krijgen, (vlees)tomaten, lefkes, een half ons rosbief en nog veel meer. Hij doet zijn best om vooral ook maar klantvriendelijk de mensen te bedienen. Dat lukt .. zij het met wat moeite. Naast zijn werk in de winkel is Ciske ook nog met vrouw Drika naar de stad geweest: bestemming Hunkemöller. Grote prijzen voor kleine kleding is wat hij daar aantreft. Maar goed, 2 artikelen voor  5 euro is volgens Drika nìet te duur. Hoe het er in die winkel aan toe gaat doet Ciske op humoristische wijze uit de doeken. En zoals van een oud SRV-man verwachten mag is zijn rekenwerk nog in orde zeker waar het de leeftijd van de jonge winkelbediende betreft. Een hele mooie buut van Frans die een verdiende 4^e plaats op het podium opleverde.

Frans Bevers “Ciske de oud SRV-man” 

De 6^e die in de ton verschijnt is Jasper van Gerwen in de creatie van “Mens erger je niet”. Hij komt vertellen dat hij uit een gezin komt waar ook al spelletjes gespeeld werden. Met name zijn vader had hier een handje van als een “dropping” tenminste ook in de categorie spelletje valt. Zijn voorliefde voor mens erger je niet steekt hij in zijn rol niet onder stoelen of banken. Deelname aan het wereldkampioenschap. Mascottes gaan mee en ook een niet te onderschatten tegenstander: zijn vrouw. De verhouding tussen hen wordt duidelijk als in zijn verhaal over en weer humorvolle “mens erger je niet” situaties worden uitgewisseld. Zo ook de grap dat beiden in het logeerbed slapen vanwege gedeelde boosheid. Niet tijdens de wedstrijd maar in de gala-voorstellingen voegde Jasper een lied aan de buut toe, zichzelf daarbij op gitaar begeleidend, waarmee hij het publiek de boodschap meegaf “jezelf vooral maar niet te veel te ergeren”. Een leuke toevoeging aan zijn verhaal. Op vrijdag wist Jasper, in zijn 4^e finale, met deze buut beslag te leggen op de 7^e plaats.

Jasper van Gerwen “Mens erger je niet”

De 7^e tonpraoter is Rien van Genugten die voor de 3^e maal op rij in de finale staat. Ditmaal in de creatie van Unne Dakloze. Rien grapt direct al  dat zijn buut een ander verhaal is als van zijn voorgangers die maar wat zwetsen en dat zijn verhaal er een is waarbij wat meer moet worden nagedacht. En inderdaad zijn de grappen in zijn verhaal spitsvondig en origineel. Dat samengevoegd met de gortdroge humorvolle stijl van Rien levert een prachtige buut. Unne Dakloze is een verhaal over een voormalig aannemer die veroordeeld wordt voor een #Me-too achtige daad. Een vrouwelijke klant (fysiek) opgelicht en haar dochter vol in de siliconen geknepen met als gevolg dat hij na het vonnis met een lege orderportefeuille is komen te zitten. Waar hij eerst bakken met geld verdiende, bezit hij nu geen knoop en is bovendien, vanwege een tandenborsteldiefstalletje, de straat zijn thuis geworden. Samen met zijn buurvrouw, zijn steun en toeverlaat, ervaart hij evengoed de waarde van het leven en weet dit op geweldige manier uit de doeken te doen. Daklozenopvang, drugs, drank, seks, het komt allemaal voorbij.  Net als Jan de Carnavalsman, Lid van de Raad van 11 nu weer een prachtige buut van Rien waarvoor hij door de jury met de 2^e plaats beloond werd. 

Rien van Genugten als “Unne Dakloze”

De 8^e en laatste tonpraoter die in de ton verschijnt is Freddy van den Elzen. Dit wordt zijn 5^e finale en de creatie die hij vertolkt is die van “Martin Waus”. Martin is even ontsnapt uit de inrichting waarin hij woont. Hij mocht naar de grote zaal en laat daarover nu zijn licht eens schijnen. In de inrichting zit hij niet zomaar maar om een duidelijke reden: hij is dol op honden. In zijn buut vertelt Martin over hoe zijn liefde voor honden is ontstaan en wat hij van de dieren geleerd heeft. Hij kan er dus ook andere mensen bij helpen als het opvoeden of in de hand houden van een hond nog niet zo goed lukt. Dit leidt tot doldwaze vertelsels die het publiek weer volop aan het schateren brengen. Een vriendin heeft Martin ook gehad hoewel het maar van korte duur was. In het gesprek met de vader van het meisje, op de stoep bij de voordeur en een hond in de gang, bleek Martin niet heel handig in zijn uitdrukkingen zodat hij al snel de conclusie trok toch maar alleen op stap te gaan. Nadien is dat dan ook niets meer geworden. Ongeëvenaard in zijn verhaal is de wijze waarop Freddy mimiek en lichaamsbeweging tot taal weet te versmelten waardoor op veel momenten woorden niet eens nodig zijn. Een geweldige buut van de man uit Vorstenbosch die aan het eind de 5^e plaats in de wacht sleepte. 

 Freddy van den Elzen “Martin Waus”